استیل در صنایع پزشکی یکی از مهم‌ترین و پرکاربردترین مواد است. استیل یک آلیاژ فولادی است که حداقل ۱۰.۵ درصد کروم دارد. کروم باعث می‌شود که سطح استیل با اکسیژن واکنش نشان دهد و یک لایه اکسیدی پایدار روی سطح بسازد که از زنگ زدگی جلوگیری می‌کند. استیل همچنین مقاومت بالایی در برابر خوردگی، سایش، حرارت، فشار و تنش دارد. استیل ها به راحتی تمیز می‌شوند و غیرمتخلخل هستند که از نظر بهداشتی مهم است. استیل ها همچنین بی‌اثر هستند و می‌توانند بدون ایجاد واکنش شیمیایی یا زیستی با بافت بدن هماهنگ باشند.
استیل ها در انواع مختلفی وجود دارند که بر اساس درصد کروم، نیکل، کربن و سایر عناصر تشکیل شده‌اند. برخی از استیل ها قابل سخت شدن هستند و برخی دیگر خیر. برخی از استیل ها برای کاربردهای جراحی و برخی دیگر برای کاربردهای ایمپلنت مناسب هستند. در این مقاله به بررسی ویژگی های کلیدی، کاربردهای متداول و گریدهای پراستفاده استیل در صنایع پزشکی می‌پردازیم.
ویژگی های کلیدی استیل در صنایع پزشکی
استیل به دلیل ویژگی های زیر در صنایع پزشکی مورد توجه قرار گرفته است:
مقاومت در برابر خوردگی:
استیل ها با توجه به میزان کروم و سایر عناصر آلیاژی، مقاومت متفاوتی در برابر خوردگی دارند. مواردی که بیشتر از ۱۳ درصد کروم دارند، معمولا به عنوان استیل های جراحی شناخته می‌شوند و مقاومت بالایی در برابر خوردگی ناشی از محیط بدن دارند. همچنین استیل هایی که مولیبدن دارند، مقاومت بیشتری در برابر خوردگی شیاری دارند که می‌تواند در اتصالات مانند پیچ و پلاک رخ دهد. استیل هایی که نیتروژن دارند، مقاومت بیشتری در برابر خوردگی پیتینگ دارند که می‌تواند در محیط های شور و خنثی رخ دهد.
مقاومت در برابر سایش:
استیل ها با توجه به میزان کربن و سختی خود، مقاومت متفاوتی در برابر سایش دارند. استیل هایی که قابل سخت شدن هستند، معمولا مقاومت بالایی در برابر سایش دارند و برای ساخت ابزارهای جراحی که باید تیز و مقاوم باشند، مناسب هستند. مواردی که قابل سخت شدن نیستند، معمولا برای ساخت ایمپلنت هایی که باید انعطاف پذیر و مقاوم در برابر خستگی باشند، مناسب هستند.
مقاومت در برابر حرارت:
استیل در صنایع پزشکی با توجه به میزان نیکل و سایر عناصر آلیاژی، مقاومت متفاوتی در برابر حرارت دارند. استیل هایی که نیکل دارند، معمولا مقاومت بالایی در برابر حرارت دارند و برای ساخت ابزارهایی که باید در دماهای بالا استریل شوند، مناسب هستند. برخی که نیکل ندارند، معمولا مقاومت کمتری در برابر حرارت دارند و برای ساخت ایمپلنت هایی که باید در دماهای پایین بدن کار کنند، مناسب هستند.
مقاومت در برابر فشار و تنش:
معمولا استیل هایی که کربن بالا و سختی زیاد دارند، مقاومت بالایی در برابر فشار و تنش دارند و برای ساخت ابزارهایی که باید قدرت برشی و برخوردی زیاد داشته باشند، مناسب هستند. نمونه هایی که کربن پایین و سختی کم دارند، معمولا مقاومت کمتری در برابر فشار و تنش دارند و برای ساخت ایمپلنت هایی که باید انعطاف پذیری و کشسانیت زیاد داشته باشند، مناسب هستند.
استیل در صنایع پزشکی قابلیت تمیز شدن و غیرمتخلخل بودن دارد
استیل یک ماده قابل تمیز شدن و غیرمتخلخل است که از نظر بهداشتی مهم است. استیل را می‌توان با آب، صابون، الکل، اتانول، اسید پراکسیدی و … تمیز کرد. همچنین سطح صاف و بدون شکاف دارد که جلوی نفوذ باکتری، ویروس، قارچ و … را می‌گیرد.
کاربردهای متداول استیل در صنایع پزشکی
استیل ها انواع مختلفی دارند که شامل: لوله استیل نرده 316، لوله استنلس استیل درزدار 304 و یا لوله استنلس استیل مانیسمان 201 در مراقبت های بهداشتی برای انواع مختلفی از کاربردها استفاده می‌شود. برخی از این کاربردها عبارتند از :
ابزارهای جراحی:
برای ساخت ابزارهای جراحی مانند: موچین، قیچی، سرنگ، سوزن، برشکار، تیغه، پروب، کلمپ و … استفاده می‌شود. این ابزارها باید تیز، مقاوم، قابل استریل شدن و غیرالرژی باشند. استیل های قابل سخت شدن مانند گرید ۴۱۰ و ۴۲۰ برای این کاربرد مناسب هستند.
ایمپلنت های ارتوپدی:
استیل برای ساخت ایمپلنت های ارتوپدی مانند پین، پیچ، پلاک، مفصل، پروتز، سیم و … استفاده می‌شود. این ایمپلنت ها باید انعطاف پذیر، مقاوم در برابر خستگی، غیرمغناطیسی و بی‌اثر باشند. استیل های قابل سخت شدن ناپذیر مانند گرید ۳۰۴ و ۳۱۶ برای این کاربرد مناسب هستند.
استیل در صنایع پزشکی و دندانپزشکی
برای ساخت ایمپلنت های دندانی مانند دندان مصنوعی، پیچ، کرون، بریج و … استفاده می‌شود. این ایمپلنت ها باید سازگار با بافت لثه و استخوان، مقاوم در برابر خوردگی و سایش، قابل پولیش شدن و زیبا باشند. استیل های قابل سخت شدن ناپذیر مانند گرید ۳۰۴ و ۳۱۶ برای این کاربرد مناسب هستند.
ابزارهای دندانپزشکی:
استیل برای ساخت ابزارهای دندانپزشکی مانند میرور، اسکالر، کیورت، اکسپلورر، فورسپ، ایلیوتور و … استفاده می‌شود. این ابزارها باید تیز، مقاوم، قابل استریل شدن و غیرالرژی باشند. استیل های قابل سخت شدن مانند گرید ۴۱۰ و ۴۲۰ برای این کاربرد مناسب هستند.
ابزارهای آزمایشگاهی:
استیل در صنایع پزشکی برای ساخت ابزارهای آزمایشگاهی مانند ظروف، القاپی، سرند، میکسر، سانتریفیوژ، اتوکلاو و غیره استفاده می‌شود. این ابزارها باید مقاوم در برابر حرارت، فشار، اسید، باز و غیره باشند. استیل های قابل سخت شدن ناپذیر مانند گرید ۳۰۴ و ۳۱۶ برای این کاربرد مناسب هستند.
پراستفاده‌ترین گرید استیل در صنعت پزشکی کدام است؟
استیل ها در صنعت پزشکی بر اساس استاندارد آمریکایی ASTM F1387 دسته بندی می‌شوند. این استاندارد شامل ۱۲ گرید استیل است که بر اساس میزان کروم، نیکل، کربن و سایر عناصر تشکیل شده‌اند. برخی از این گریدها عبارتند از:
گرید ۳۰۴:
حدود ۱۸ درصد کروم، ۸ درصد نیکل و ۰.۰۸ درصد کربن دارد. این گرید یک استیل قابل سخت شدن ناپذیر است که انعطاف پذیری و مقاومت در برابر خستگی بالایی دارد. این گرید برای ساخت ایمپلنت های ارتوپدی و دندانی مناسب است.
گرید ۳۱۶:
این گرید یکی دیگر از پراستفاده‌ترین گریدهای استیل در صنایع پزشکی است. این گرید حدود ۱۶ درصد کروم، ۱۰ درصد نیکل، ۲ درصد مولیبدن و ۰.۰۳ درصد کربن دارد. این گرید یک استیل قابل سخت شدن ناپذیر است که مقاومت در برابر خوردگی بالایی دارد. این گرید برای ساخت ایمپلنت های ارتوپدی و دندانی مناسب است.
گرید ۴۱۰:
یکی از پراستفاده‌ترین نمونه های استیل در صنایع پزشکی است. این گرید حدود ۱۲ درصد کروم و ۰.۱۵ درصد کربن دارد. این گرید یک استیل قابل سخت شدن است که سختی و قدرت برشی بالایی دارد. این گرید برای ساخت ابزارهای جراحی و دندانپزشکی مناسب است.
گرید ۴۲۰:
همچنین یکی دیگر از پراستفاده‌ترین گریدهای استیل، گرید 420 است. این گرید حدود ۱۳ درصد کروم و ۰.۲۵ درصد کربن دارد. این گرید یک استیل قابل سخت شدن است که سختی و قدرت برشی بالایی دارد. این گرید برای ساخت ابزارهای جراحی و دندانپزشکی مناسب است.
نکات شستشو و تمیزکاری تجهیزات استیل در صنایع پزشکی
استیل برای حفظ خواص خود نیاز به شستشو و تمیزکاری مناسب دارد. برخی از نکات شستشو و تمیزکاری تجهیزات پزشکی استیلی عبارتند از :
از آب گرم و صابون ملایم استفاده کنید:
برای شستشوی اولیه تجهیزات پزشکی استیلی، از آب گرم و صابون ملایم استفاده کنید. این کار باعث می‌شود که آلودگی های سطحی مانند خون، بزا، چربی و غیره از بین بروند. از استفاده از صابون های سخت، اسیدی یا باز خودداری کنید زیرا می‌توانند لایه اکسیدی استیل را آسیب بزنند.
از ابزارهای نرم و غیرفلزی استفاده کنید:
برای شستشوی تجهیزات استیل در صنایع پزشکی، از ابزارهای نرم و غیرفلزی مانند پارچه، اسفنج، برس و … استفاده کنید. از استفاده از ابزارهای سخت و فلزی مانند فولاد زبر، سیم برشی، اسکرابر و غیره خودداری کنید زیرا می‌توانند سطح استیل را خراش دهند و باعث ایجاد شرایط برای خوردگی شوند.
از آب شیرین و خشک کردن کامل استفاده کنید:
بهتر است برای شستشوی نهایی تجهیزات پزشکی استیلی، از آب شیرین و خالص استفاده کنید. این کار باعث می‌شود که هرگونه باقیمانده صابون، اسید، باز یا آلودگی دیگر از سطح استیل برطرف شود. همچنین، تجهیزات را با یک پارچه نرم و خشک کامل کنید. این کار باعث می‌شود که هرگونه لکه، اثر انگشت یا خوردگی ناشی از رطوبت از بین بروند.
از روش های استریلیزاسیون مناسب استفاده کنید:
همچنین برای استریلیزاسیون تجهیزات پزشکی استیلی، از روش های مناسب مانند اتوکلاو، گاز اتیلن اکساید، پلاسما، اشعه گاما و … استفاده کنید. این روش ها باعث می‌شوند که هرگونه میکروارگانیسم، ویروس، قارچ یا اسپور از سطح استیل از بین بروند. از استفاده از روش های نامناسب مانند آب جوش، الکل، اسید پراکسیدی و غیره خودداری کنید زیرا می‌توانند سطح استیل را آسیب بزنند یا باقیمانده بگذارند.
جمع بندی کاربرد استیل در صنایع پزشکی
استیل یکی از مهم‌ترین و پرکاربردترین مواد در صنایع پزشکی است. دارای ویژگی های کلیدی مانند مقاومت در برابر خوردگی، سایش، حرارت، فشار و تنش، قابلیت تمیز شدن و غیرمتخلخل بودن، بی‌اثر بودن، قابلیت تولید و ترمیم است. در انواع مختلفی وجود دارد که بر اساس میزان کروم، نیکل، کربن و سایر عناصر تشکیل شده‌اند.
برخی از پراستفاده‌ترین گریدهای استیل در صنعت پزشکی عبارتند از گرید ۳۰۴، ۳۱۶، ۴۱۰ و ۴۲۰. استیل برای انواع مختلفی از کاربردها در مراقبت های بهداشتی مانند ابزارهای جراحی، ایمپلنت های ارتوپدی، ایمپلنت های دندانی، ابزارهای دندانپزشکی، ابزارهای آزمایشگاهی و غیره استفاده می‌شود.
برای حفظ خواص خود نیاز به شستشو و تمیزکاری مناسب دارد. برای این منظور، باید از آب گرم و صابون ملایم، ابزارهای نرم و غیرفلزی، آب شیرین و خشک کردن کامل و روش های استریلیزاسیون مناسب استفاده کرد.
